Bağımlı Evebeyn

BAĞIMLI EBEVEYN

Bağımlı ilişkiler bir ihtiyaç döngüsünden beslenir; birinin diğerine ihtiyacı vardır. Ebeveyn-çocuk ilişkisinde de bağımlılık söz konusu olabilir.

İyi ebeveynlik ile bağımlı ebeveyn olmak arasında ince bir çizgi bulunur. Bizler gibi Doğu toplumlarında daha yaygın görülmekle birlikte genel olarak ebeveynler, çocuklarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önüne geçirir. Bağımlı ebeveyn olmak, çocuğa sağlıksız bir bağla bağlı olmak anlamına gelir. Ebeveyn çocuğundan ayrılmayı reddeder ya da ayrılamaz ve onun hayatı üzerinde aşırı kontrol kurmaya çalışır. Bağımlı ebeveyn çocuğuyla yaşadığı yakın ilişkinin normal olduğunu düşünür, kısıtlayıcı ve işlevsiz doğasını göremez.
Bu durum küçük çocuğun ebeveyne bağımlı olduğu dönemden sonra da yoğun biçimde devam ederse, potansiyel olarak ciddi sonuçlara yol açabilir.

Bağımlı ebeveyn, çocuğunun zorluklarla karşılaşmasına, acı çekmesine tahammül edemez. Çocuğu evde bir şey unutsa, tüm işini gücünü bir yana bırakıp unuttuğu şeyi ona ulaştırır. Odasını temizler, derslerini yapar. Aşırı koruyucu ve kollayıcıdır. Kanatlarını açmasına fırsat vermez.
Zararlı konularda bile çocuğun isteklerine kolay kolay “hayır” diyemez. Ancak içinde biriktirdiği kızgınlığın olmadık yer ve zamanda patlaması, bir dediğini iki etmediği çocuğunun kafasını karıştırır, duygusal dengesini bozar ve ebeveyn sevgisine olan inancını sarsar.

Bağımlı ebeveyn hayatının merkezine yerleştirdiği çocukla arasına olması gereken sınırları çizemez. Oysa çocuğun sınır çizmeyi evde öğrenmesi gerekir. Onu en iyi arkadaşı olarak görür, koşulsuz ilgi ve sevgi bekler. Çocukla mahrem ya da yaşına uygun olmayan bilgiler paylaşır. Yetişkinler arası çatışmalara dâhil eder ve duygusal destek almayı umar.

Bağımlı bir ebeveynle konuşmak, taş duvarla konuşmak gibidir. Çocuğu gerçek anlamda dinlemez. Çocuk için en doğruyu bildiğine, onun için en doğruyu yaptığına inanır.

Aşırı duygusaldır ve ruh hali çok kolay değişir. Kontrolü kaybetmemek için sıklıkla manipülasyona başvurur. Hep haklı ve mağdur taraf kendisi olmalıdır. Örneğin, yeterince sık aramadığı için kızına bağıran bir anne, kızının sonunda pes edip daha sık arama sözü vermesinden sonra da, kurban rolünü sürdürmek için “Hayır, boş ver. Ben dediğim için aramanın ne anlamı var! Bunu kendin istediğin için değil mecbur hissettiğin için yapacaksın. Aramanı istemiyorum! ” der. Bu durumda kendini kötü hisseden kızı hem onu sık sık arar hem de içinden geldiği için aradığına ikna etmeye çalışır.

Bağımlı ebeveyn kurban zihniyeti taşır. Kendi yaşamındaki travmalar ve zorluklarla başa çıkmak yerine, çocuğuna bağlanır. Uğradığı haksızlıkları, eksiklik ya da yoklukları, çocuğunun telafi etmesini umar. Çocuk istemese ya da hiç yeteneği olmasa da onu piyano kursuna gönderir, atletizme yönlendirir, istemediği bir mesleği ya da eşi seçmeye zorlar.
Çocuğun kendi yolunu çizdiğine dair belirtiler gördüğünde ise, itaate zorlamak için suçluluk duygusunu kullanır.

Ebeveyn bağımlılığı kısa bir yazıda ele alınamayacak kadar çok katmanlı bir konudur ve bu yazı size genel bir farkındalık kazandırma amaçlı bilgilerle sınırlıdır.
Bağımlı bir ebeveynle başa çıkmanın veya bağımlı bir ebeveyn olmaktan çıkmanın basit bir formülü, hızlı veya kolay bir yolu yoktur. Çoğu bağımlı ebeveyn, kendi ebeveynlerinden göremediği sevgiyi ve ilgiyi çocuğundan almak isterken onu boğar. Bazı durumlarda ne yazık ki, yetişkin çocuğun yapabileceği tek şey, bağımlı ebeveyn ile bağlarını azaltmak ya da kesmektir.

Çözüm arandığı takdirde, çoğu olguda profesyonel destek gereklidir. Aile danışmanlığı çalışmalarında amacımız, tarafların sağlıklı bir ilişki sürdürmek için özenli bir dille konuşmayı ve karşılıklı sınırlar çizmeyi öğrenmesidir.
Danışmanlıkta başarının düzeyi, bağımlılığın ciddiyeti kadar, bireylerin öznel koşulları ve çözüme katılım kararlılıklarına bağlıdır.