KENDİNİ BİLMEK VE FELSEFE
Doç. Dr. Şafak Nakajima

Kendini bilmek, insanın içsel dünyasını, yeteneklerini, tutkularını, değerlerini, sınırlarını anlaması ve kendi eylemlerinin farkında olması demektir. Bu süreç, kişinin kendi benliğiyle derin bir bağ kurmasını ve kendi özünü keşfetmesini içerir.
Felsefede kendini bilmek, birçok filozofun farklı bakış açılarıyla ele alınır.
Örneğin, Sokrates’in kendini bilmek üzerine söylediği “Kendini bilen bilge insandır” sözü, insanın kendi bilincinin yetersizliklerinin farkına varması gerektiğini vurgular. Kendini bilmek, insanın kendi cehaletinin farkında olması ve bu farkındalıkla gerçek bilgiye doğru adım atması anlamına gelir.
Öğrencisi Platon ise, “Kendini Bil” sözüyle bilinir ve ona göre, insan gerçek bilgi ve anlayışa, içsel bir keşif süreciyle ulaşır. Platon’un mağara benzetmesi, insan algısının yanıltıcı olabileceğini ve gerçek bilginin içsel bir aydınlanma ile elde edilebileceğini vurgular.

Çoğunuz René Descartes’ın, “Cogito, ergo sum” (Düşünüyorum, öyleyse varım) ifadesini duymuştur. Bu sözüyle Descartes, insanın düşünce yeteneği sayesinde, kendi varlığını kanıtlayabileceğini savunur. Kendini bilmek için, insanın kendi düşüncelerini, şüphelerini ve inançlarını sorgulaması gerektiğini öne sürer.
Friedrich Nietzsche, insanın kendini bilmesi ve kendi gerçeğine sadık kalması için özgür iradeye sahip olması gerektiğini söyler. Ona göre, insanın kendini aşması ve kendi potansiyelini gerçekleştirmesi için kendi değerlerini yaratması ve kendini yargılama cesaretine sahip olması gerekir.
Jean-Paul Sartre kendini bilmeyi, “varlık özden önce gelir” ilkesiyle ele alır. Sartre’a göre, insanın varoluşu önceden belirlenmiş bir öz veya anlam içermez. İnsan, özgür iradeyle kendi değerlerini yaratır ve kendini sürekli olarak yeniden tanımlayabilir. Kendini bilmek, kendi değerlerini fark etmek, sorumluluk almak ve özgür seçimler yapmak demektir.
Michel Foucault, güç ilişkileri ve toplumsal normlar bağlamında kendini bilmeyi inceler. Ona göre, modern toplumlarda bireyler, dışarıdan dayatılan normlarla şekillendirilir ve bu nedenle kendilerini gerçek anlamda bilemezler. Foucault, kendini bilmek için toplumsal yapıları ve güç dinamiklerini anlamamız gerektiğini savunur.
Bu örneklere göre kendini bilmek, felsefi bir keşif süreci olarak bireyin kendi varoluşunu anlaması, yaşamına daha derin bir anlam kazandırması için atması gereken adımdır. Kendini bilen insan zihnen ve bedenen daha sağlıklıdır ve daha nitelikli bir yaşam sürdürür.
Siz, kendini bilmeyi nasıl tanımlıyorsunuz?

www.safaknakajima.com
Tel: 0552 223 9897

Görsel: Hayk Shalunts